บ้านสไตล์โคโรเนียล ศิลปะแบบตะวันตก
บ้านสไตล์โคโรเนียล (Colonial Style) เป็นศิลปะแบบตะวันตกที่เข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5-6 ซึ่งอยู่ในยุคล่าอาณานิคม ชาวตะวันตกจะมีการปลูกสร้างอาคารต่างๆ ในเมืองขึ้นของตน รูปแบบอาคารสมัยนั้นจึงมีการผสมระหว่างความเป็นตะวันตกกับความเป็นพื้นถิ่นของประเทศนั้นๆ สำหรับประเทศไทยเองถึงแม้ไม่เคยตกเป็นเมืองขึ้นของชนชาติใดๆ แต่ก็ยังคงได้รับอิทธิพลด้วยเช่นกัน” พูลวิลล่าภูเก็ต
ผู้คนสมัยนั้นเรียกสถาปัตยกรรมแบบนี้ติดปากว่า “ตึกฝรั่ง” หรือรู้จักกันดีว่าเป็น “สถาปัตยกรรมอาณานิคม” ซึ่งได้รับอิทธิพลจากกลุ่มคลาสสิก นอกจากนี้ยังมีบางส่วนได้รับอิทธิพลจากกลุ่มโรแมนติกที่นิยมประดับตกแต่งด้วยลวดลายไม้ฉลุที่เรียกกันว่า “เรือนขนมปังขิง” เป็นรูปแบบที่เข้ามาพร้อมกลุ่มมิชชันนารีซึ่งเข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในดินแดนอาณานิคมและดินแดนใกล้เคียง ดังนั้น “สถาปัตยกรรมแบบมิชชันนารี” จึงถูกจัดไว้ในกลุ่มนี้ด้วย โครงการบ้าน ภูเก็ต
ลักษณะเด่นของรูปทรงอาคารโคโลเนียล คือ มีระเบียงกว้างที่มีเสามารองรับชายคาเรียงตัวกันเป็นจังหวะ ตัวบ้านนิยมใช้โทนสีอ่อนหรือสีพาสเทล อย่างเช่นสีขาว สีครีมงาช้าง เขียวอ่อน ชมพูอ่อน และฟ้าอ่อน ผนังส่วนใหญ่เป็น “ผนังไม้ตีซ้อนเกล็ด” สลับกับผนังปูน อาจมีการประดับตกแต่งด้วยบัวปูนปั้นรอบชายคา และองค์ประกอบของเสาที่บางครั้งก็มีการลดทอนจากเสาโรมัน รั้วนอกบ้านและราวระเบียงนิยมใช้ไม้ทาสีขาวมาเรียงกันเป็นจังหวะที่เรียบง่ายบ้าน นอร์ดิก
บ้านสไตล์โคโลเนียล (Colonail) ถ้าพูดถึงบ้านสไตล์นี้
ก็ให้ดูละครไทยแนวพีเรียต เช่น คุณชายพุทธิพัฒน์ หรือ ดาวพระศุกร์ ประมาณนั้นเลยค่ะ ตัวบ้านจะผสมผสานความเป็นประเทศแถบตะวันตก และความเป็นท้องถิ่นไทย มักจะตกแต่งด้วยไม้หรือวัสดุแทนไม้หรือบอร์ดฉลุลาย กระเบื้องมักเป็นกระเบื้อง ซีกรีด เน้นสีโทนอ่อน โดยเฉพาะสีขาวสีครีม มีระเบียงกว้าง บ้านใหญ่ โคโลเนียลสมัยแรกๆ มักจะเป็นอาคารทรงแปดเหลี่ยม เหมาะสำหรับคนชอบความอ่อนหวาน บรรยากาศเก่าๆ บ้านจัดสรร
ประตูและหน้าต่างถูกจัดวางอย่างเป็นระเบียบในแนวเดียวกัน นิยมใช้ทั้งทรงสี่เหลี่ยมและทรงโค้งรูปเกือกม้า มักเพิ่มรายละเอียดด้วยเส้นประดับลูกฟักเพื่อแบ่งช่องประตูและหน้าต่างให้ดูน่าสนใจ อาจประดับตกแต่งด้วยบัวปูนปั้นรอบกรอบหน้าต่าง หรือเพิ่มความอ่อนช้อยด้วยไม้ฉลุลายด้านบน และเปิดรับความสดชื่นนอกหน้าต่างด้วยกระบะดอกไม้สีสันสดใส เชื่อมโยงกับสวนภายนอกบ้านที่พัฒนาจากสวนสไตล์คลาสสิก แต่ลดทอนความเป็นทางการและความสมมาตรให้น้อยลง ดูรื่นรมย์เป็นธรรมชาติ พูลวิลล่าภูเก็ต
การตกแต่งภายในนิยมใช้เฟอร์นิเจอร์รูปแบบโบราณ
ไม่ว่าจะเป็นตู้ โต๊ะ เก้าอี้ นาฬิกาตั้งพื้น รวมถึงโคมไฟ ผนังภายในนิยมใช้เป็นไม้เซาะร่อง ผนังตีซ้อนเกล็ด หรือการทำนูนต่ำแบบเรียบง่ายบางส่วน ผสมกับการใช้ผนังฉาบปูนเรียบ วัสดุพื้นจะนิยมใช้ไม้ หินอ่อน กระเบื้องลายโบราณ บางครั้งก็มีการเลือกใช้กระเบื้องสีเรียบ 2 สี เช่น ขาว-ดำ นำมาปูสลับลายลักษณะตารางหมากรุก ซึ่งเป็นหนึ่งในแพทเทิร์นพื้นสไตล์โคโลเนียลที่เพิ่มความโดดเด่นให้กับพื้นที่นั้นๆ
ภายในห้องน้ำสไตล์โคโลเนียลจะนิยมใช้อ่างอาบน้ำแบบ “อ่างลอยตัว” ที่มีการขึ้นรูปอย่างประณีตสวยงาม รวมถึงการใช้อ่างที่ประดับขาอินทรีย์ เพิ่มความสง่างามและให้ความรู้สึกบางเบาหากเป็นอ่างอาบน้ำแบบฝังเคาน์เตอร์ก็จะมีการเพิ่มรายละเอียดนูนต่ำบริเวณด้านข้างเพิ่มมิติให้กับอ่างอาบน้ำ อย่างอ่อนโยนละมุนละไม
สำหรับลักษณะเฉพาะของบ้านหรืออาคารสไตล์โคโลเนียลในประเทศไทยคงจะหนีไม่พ้นหลังคารูปทรงจั่วผสมปั้นหยา ที่นิยมใช้ “กระเบื้องหลังคาหางว่าว” หรือ “กระเบื้องว่าว” ซึ่งเป็นเอกลักษณ์คู่บ้านเรือนไทยด้วยรูปทรง “สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด”ที่นำมาเรียงตัวต่อเนื่องในแนวเส้นทะแยงมุมอย่างเป็นระเบียบสวยงาม สอดคล้องกับรูปลักษณ์และรายละเอียดการตกแต่งภายนอกได้เป็นอย่างดีถือเป็นการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมไทยและศิลปะตะวันตกจนแทบจะเรียกได้ว่า pool villas หลอมรวมเป็นหนึ่งเดียวกันได้อย่างลงตัว
รสนิยมที่เด่นชัดของเจ้าของบ้านหลังนี้กลายเป็นแรงบันดาลใจชั้นดีในเลือกตกแต่งในสไตล์โคโลเนียล รูปทรงอาคารเป็นเรือนมะนิลา สีสันสดใสด้วยโทนสีฟ้านุ่ม ตกแต่งชายคาด้วยไม้ฉลุลายน้ำหยด และลดลายละเอียดอื่นๆให้น้อยลง ดูร่วมสมัยยิ่งขึ้น ในขณะที่ภายในตกแต่งด้วยโทนสีขาวเป็นหลัก ผสมผสานกลิ่นอายวินเทจผ่านรูปทรงของเฟอร์นิเจอร์ ไม่ว่าจะเป็นมุมนั่งเล่น มุมรับประทานอาหาร โดยมีผนังอิฐก่อโชว์แนวตกแต่งเป็นซุ้มโค้ง(Arch) แต่งเติมด้วยงานปูนปั้น ทั้งฐานเสา คันทวย ลายฉลุ
ในขณะที่ชั้นสองแบ่งพื้นที่เป็นห้องนอนในบรรยากาศแบบเป็นทางการ เลือกจัดวางเฟอร์นิเจอร์ไม้ประดับประดาคละไปกับรูปภาพที่สื่อถึงยุคสมัยในรัชกาลที่5 ได้เป็นอย่างดี จุดเด่นของห้องนอนคือการเลือกโทนสีที่ต่าง อย่างโทนสีฟ้าพาสเทล และสีเขียวพาสเทลซึ่งเป็นโทนสีที่อ่อนนุ่มสบายแต่ก็สื่อถึงความเป็นผู้ใหญ่และดูอบอุ่นต่างจากชั้นล่างที่ดูอ่อนหวานเสียมากกว่า พูลวิลล่าภูเก็ต
สำหรับบ้านโคโลเนียลที่หลงเหลืออยู่ในเมืองไทยถูกให้ความสำคัญมากขึ้น เจ้าของบ้านหลายท่านเลือกที่จะรีโนเวทมากกว่ารื้อทิ้งสร้างใหม่ ซึ่งเป็นสัญญาณที่ดีและส่งให้เห็นว่า เสน่ห์ของสถาปัตยกรรมก็มีส่วนช่วยให้บ้านอบอุ่นน่าอยู่ได้เช่นกัน
